Tình Hình Việc Làm Tại Mỹ Và Tác Động Đến Lãi Suất - Nhìn Năm 2026 Và Xa Hơn

Tình hình thị trường

Chứng khoán Hoa Kỳ thứ ba (16/12-US) ở thời điểm Thuận chia sẻ giảm ở cả ba chỉ số, trong đó Dow Jones giảm nhiều nhất 0.75%. Hợp đồng dầu cũng giảm về 55.31 USD/thùng. Vàng có tăng nhẹ quanh 4338 USD/ounce.

Bitcoin sau khi giảm có hồi nhẹ nhưng vẫn quanh 86,700 USD. Các altcoin lớn vẫn giảm hoặc đi ngang. Vốn hóa thị trường crypto ở mức 3.04 nghìn tỷ USD.

Các quỹ BTC spot ETF Hoa Kỳ trong thứ ba tiếp tục chứng kiến dòng tiền rời khỏi 277.2 triệu USD. Tương tự, ETH ETF cũng có 224.2 triệu USD tiền ra khỏi các quỹ. SOL ETF thì vẫn duy trì dòng tiền vào 3.6 triệu USD. Một số quỹ khác như XRP ETF có 8.54 triệu USD tiền vào; LINK ETF có dòng tiền dương 1.38 triệu USD. 

Việc làm Mỹ tiếp tục chậm lại và tác động đến lãi suất

Báo cáo việc làm mới nhất của Mỹ cho thấy tỷ lệ thất nghiệp tăng lên 4.6%, cao hơn mức kỳ vọng 4.5% và mức trước đó là 4.4%. Dù chưa phải mức đáng báo động so với các giai đoạn khủng hoảng trong quá khứ, con số này phản ánh xu hướng thị trường lao động đang chậm lại rõ rệt. Việc làm phi nông nghiệp tăng 64,000, cao hơn kỳ vọng nhưng thấp đáng kể so với tháng trước, trong khi tăng trưởng tiền lương tiếp tục giảm, với thu nhập theo giờ chỉ tăng 0.1% trong tháng và 3.5% so với cùng kỳ năm trước. Điều này giúp giảm áp lực lạm phát nhưng cũng cho thấy động lực kinh tế đang suy yếu.

Nhìn trên bức tranh dài hạn từ 2023 đến nay, số lượng việc làm tạo mới hàng tháng có xu hướng giảm dần. Hiện tại, tình trạng sa thải chưa tăng mạnh nhưng tuyển dụng cũng không cao, khiến thị trường lao động trở nên mong manh và dễ xấu đi nhanh nếu xuất hiện cú sốc kinh tế. Dù vậy, ở mức thất nghiệp 4,6%, Fed nhiều khả năng sẽ không phản ứng mạnh. Kỳ vọng thị trường về việc Fed cắt giảm lãi suất trong tháng 1 hầu như không thay đổi, phản ánh quan điểm rằng Fed sẽ tạm dừng để quan sát sau ba lần giảm liên tiếp, điều được xem là bình thường.

Về lạm phát, Chủ tịch Fed cho rằng áp lực hiện nay mang tính dai dẳng nhưng không còn đến từ nhu cầu tiêu dùng hay tiền lương, mà chủ yếu liên quan đến tác động của thuế quan. Dù lo ngại trước đây cho rằng thuế quan sẽ nhanh chóng đẩy lạm phát tăng mạnh, sau khoảng tám tháng, tác động này vẫn diễn ra chậm và phân tán do doanh nghiệp thận trọng trong việc tăng giá, sợ mất thị phần. Fed cho rằng đến quý I/2026, ảnh hưởng của thuế quan mới được phản ánh đầy đủ vào lạm phát, và sau đó lạm phát có thể quay lại xu hướng giảm.

Thu lớn từ thuế quan nhưng nợ công Mỹ tiếp tục tăng 

Mỹ đã thu hơn 200 tỷ USD thuế quan mới trong năm 2025 từ các mức thuế do Tổng thống Trump áp đặt. Trong số này, khoảng 12 tỷ USD được dùng để hỗ trợ nông dân bị ảnh hưởng bởi chiến tranh thương mại Mỹ-Trung. Tổng thống Trump cũng đề xuất khoản “tariff dividend” 2,000 USD cho người dân Mỹ đủ điều kiện, lấy từ nguồn thu thuế quan, tuy nhiên đề xuất này hiện vẫn chưa được đảm bảo và cần Quốc hội phê duyệt.

Ngoài ra, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent nói rằng người lao động Mỹ có thể nhận được khoản hoàn thuế lớn từ 1.000 đến 2.000 USD mỗi hộ gia đình trong quý 1 năm 2026. Nguyên nhân đến từ các đợt cắt giảm thuế trong đạo luật One Big Beautiful Bill Act được thông qua vào tháng 7 năm 2025, trong khi nhiều người chưa kịp điều chỉnh mức khấu trừ thuế, dẫn đến khoản hoàn thuế bất ngờ và có thể thúc đẩy chi tiêu trong ngắn hạn.

Đạo luật Big Beautiful Bill cũng kéo theo mức chi tiêu chính phủ và thâm hụt ngân sách rất lớn từ năm 2026 trở đi. Luật này bao gồm các đợt cắt giảm thuế quy mô lớn đồng thời tăng chi tiêu cho quốc phòng, an ninh biên giới và một số chương trình liên bang. Dự kiến đạo luật sẽ làm tăng thêm khoảng 3.4 nghìn tỷ USD nợ công Mỹ trong 10 năm tới, chưa bao gồm lãi vay. Trần nợ công cũng đã được nâng thêm khoảng 5 nghìn tỷ USD, cho phép chính phủ vay thêm để thực hiện các chính sách này.

Quan điểm của Bộ Tài chính Mỹ nhấn mạnh rằng điều quan trọng không phải là mức chi tiêu hay nợ công tuyệt đối, mà là khả năng duy trì tăng trưởng kinh tế, bởi tăng trưởng mới là yếu tố then chốt để ổn định toàn bộ hệ thống trong dài hạn.

Khoảng cách giàu nghèo và con đường đầu tư

Về góc nhìn dài hạn, những tranh luận xoay quanh triển vọng năm tới thực chất không làm thay đổi bức tranh tổng thể. Nếu nhìn xa hơn 5–10 năm, có thể thấy rõ rằng bất chấp các cuộc khủng hoảng kinh tế, đại dịch hay những giai đoạn suy thoái ngắn hạn, thị trường chứng khoán và Bitcoin vẫn tiếp tục xu hướng tăng trưởng. Suy thoái nếu xảy ra chủ yếu tạo ra cú giảm giá trong ngắn hạn; với một số người đó là rủi ro, nhưng với những nhà đầu tư dài hạn, đó lại là cơ hội tích lũy, sau đó thường dẫn tới việc Fed hạ lãi suất, nới lỏng tiền tệ và đẩy giá tài sản lên mức cao hơn.

Sự gia tăng tài sản ròng của Elon Musk lên khoảng 676 tỷ USD, chủ yếu nhờ định giá SpaceX ở mức khoảng 800 tỷ USD, cho thấy tài sản của giới siêu giàu gắn chặt với thị trường chứng khoán và cổ phần doanh nghiệp. Thực tế này cũng làm nổi bật khoảng cách giàu nghèo ngày càng lớn. Người giàu sở hữu tài sản nên được hưởng lợi từ lạm phát và đà tăng của thị trường, trong khi người không có tài sản vừa bị lạm phát bào mòn sức mua, vừa không có công cụ để tự bảo vệ. Vì vậy, về lâu dài, đầu tư trở thành con đường gần như duy nhất để tham gia vào quá trình tăng trưởng tài sản.

Ở tầng lớp rất giàu, còn tồn tại những chiến lược tài chính đặc thù như “buy, borrow, and die”. Thay vì bán tài sản để tạo thu nhập chịu thuế, họ nắm giữ tài sản dài hạn, dùng tài sản đó làm thế chấp để vay với lãi suất rất thấp, rồi sử dụng tiền vay cho đầu tư hoặc chi tiêu. Khoản vay này không bị coi là thu nhập nên không phải chịu thuế. Khi tài sản tiếp tục tăng giá, họ có thể vay thêm mà không cần bán ra.

Khi người sở hữu tài sản qua đời, người thừa kế được hưởng cơ chế “step-up basis”, tức là giá vốn được điều chỉnh lại theo giá thị trường tại thời điểm thừa kế. Nhờ đó, tài sản có thể được bán để trả nợ mà gần như không phát sinh thuế trên phần tăng giá trước đó. Chính những cơ chế này khiến nhiều người giàu không chịu áp lực phải bán tài sản, bất chấp những lo ngại về bong bóng hay khủng hoảng tài chính.

Vì vậy, dù trong nhiều năm liên tiếp luôn có cảnh báo rằng thị trường sắp sụp đổ, thực tế cho thấy hệ thống vẫn được nâng đỡ bởi dòng tiền, cấu trúc tài sản và các chiến lược tài chính của tầng lớp giàu. Một cuộc khủng hoảng thực sự chỉ có thể xảy ra khi xuất hiện một cú sốc lớn và bất ngờ, đủ mạnh để kích hoạt làn sóng bán tháo diện rộng, thay vì chỉ dựa trên những lo ngại kéo dài như đã thấy suốt hơn một thập kỷ qua.

Các thông tin khác:

• Strategy hiện đang nắm giữ khoảng 3.2% tổng nguồn cung Bitcoin, sau khi chi gần 2 tỷ USD trong hai tuần qua để nâng lượng Bitcoin trong kho bạc lên 671,268 BTC. Hiện vẫn chưa có thông tin chính thức về việc MSCI có quyết định loại Strategy khỏi chỉ số hay không, trong khi Polymarket đang nghiêng về khả năng 64% sẽ bị delist.

• Tài sản ròng của Elon Musk tăng lên mức kỷ lục 676 tỷ USD, chủ yếu nhờ đợt chào mua cổ phần mới của SpaceX, qua đó nâng định giá công ty lên khoảng 800 tỷ USD. Với đà tăng này, Musk đang tiến gần tới cột mốc trở thành người đầu tiên trên thế giới sở hữu khối tài sản 1.000 tỷ USD.

• Thượng viện Mỹ cho biết sẽ chưa thông qua dự luật về cấu trúc thị trường tài sản số trong năm nay, do các bên đang tiếp tục đàm phán để xây dựng một dự luật lưỡng đảng. Mục tiêu là thiết lập khung pháp lý rõ ràng cho ngành tài sản số và thúc đẩy Mỹ trở thành trung tâm crypto toàn cầu, với khả năng trình và thông qua dự luật vào đầu năm 2026.

• Nasdaq đang chuẩn bị nộp hồ sơ lên SEC để kéo dài thời gian giao dịch cổ phiếu lên 23 giờ mỗi ngày, hướng tới mô hình gần như 24/7 từ nửa cuối năm 2026 nếu được phê duyệt. Thị trường sẽ chia thành hai phiên với một giờ nghỉ, nhưng vẫn giữ khung giờ mở–đóng cửa truyền thống. Động thái này nhằm giúp nhà đầu tư toàn cầu tiếp cận thị trường thuận tiện hơn và phản ứng nhanh hơn trước các tin tức, khiến chứng khoán Mỹ ngày càng giống thị trường crypto.

• Trong tuần qua, hoạt động tích lũy Bitcoin của khối doanh nghiệp tiếp tục nghiêng mạnh về phía mua ròng. Nhiều công ty như OranjeBTC, American Bitcoin Corp và Strive đều gia tăng lượng nắm giữ, trong khi Nakamoto ($NAKA) đối mặt rủi ro bị hủy niêm yết Nasdaq do giá cổ phiếu dưới 1 USD kéo dài. Tổng cộng có 8 công ty tăng và 2 công ty giảm lượng Bitcoin nắm giữ, với mức thay đổi ròng +10,876.284 BTC, chủ yếu đến từ thương vụ mua quy mô lớn của MicroStrategy.

• Ripple đang mở rộng stablecoin RLUSD theo hướng đa chuỗi bằng cách thử nghiệm triển khai trên các layer-2 của Ethereum như Optimism, Base, Ink và Unichain, bên cạnh XRP Ledger và Ethereum. RLUSD sử dụng công nghệ của Wormhole để di chuyển giữa các blockchain dưới dạng token gốc, không cần “wrapped”, giúp duy trì thanh khoản thống nhất và giảm rủi ro. Stablecoin này hiện được quản lý theo giấy phép Trust của bang New York, đồng thời Ripple đang xin thêm giấy phép ở cấp liên bang.

• MetaMask đã chính thức hỗ trợ mạng lưới Bitcoin, qua đó chuyển mình từ ví tập trung vào Ethereum sang ví đa chuỗi thực sự. Người dùng hiện có thể mua, gửi, nhận và swap BTC trực tiếp trong MetaMask mà không cần sử dụng các phiên bản wrapped, giúp giảm rủi ro trung gian và rủi ro hợp đồng thông minh; ví đã hỗ trợ địa chỉ SegWit và sẽ sớm bổ sung Taproot. Bên cạnh đó, MetaMask mở rộng sang lĩnh vực thị trường dự đoán thông qua tích hợp Polymarket, trong khi công ty mẹ Consensys đang chuẩn bị phát hành token MASK và định hướng IPO.

• SBI Holdings hợp tác với Startale Group để phát hành stablecoin neo theo đồng yên Nhật, dự kiến ra mắt quý 2/2026, hướng tới thanh toán toàn cầu và nhu cầu của tổ chức tài chính. Stablecoin này sẽ được quản lý đầy đủ, do Shinsei Trust & Banking phát hành và quy đổi, SBI VC Trade đảm nhiệm lưu thông, đồng thời kết hợp với USDSC của Startale để hỗ trợ hệ sinh thái giao dịch tài sản token hóa hoạt động 24/7 và các ứng dụng on-chain, bao gồm thanh toán giữa các AI agent.

• Bank of America nhận định các ngân hàng Mỹ đang từng bước chuyển sang mô hình on-chain trong một lộ trình kéo dài nhiều năm, khi khung pháp lý cho stablecoin và crypto được đẩy nhanh dưới GENIUS Act với sự tham gia của OCC, FDIC và Fed. Stablecoin và dịch vụ lưu ký crypto đang dần được tích hợp vào hệ thống ngân hàng truyền thống, mở đường cho việc cổ phiếu, trái phiếu, quỹ tiền tệ và hoạt động thanh toán từng bước chuyển lên blockchain trong dài hạn.

• JPMorgan đã ra mắt quỹ thị trường tiền tệ được token hóa trên Ethereum với 100 triệu USD vốn tự có, nhắm tới nhà đầu tư tổ chức và giới giàu, phản ánh nhu cầu tài chính on-chain ngày càng tăng. Động thái này diễn ra song song với các sáng kiến tương tự từ BlackRock và Fidelity, trong bối cảnh một số ngân hàng truyền thống vẫn phản đối việc cơ quan quản lý cho phép các công ty crypto tham gia sâu hơn vào hệ thống ngân hàng Mỹ.