7 bài học đắt giá cho người mới bắt đầu tham gia thị trường crypto

Hãy cùng tôi khám phá những bí mật và những thách thức trong thế giới này, nơi mà tài năng, sự kiên nhẫn và chiến lược đúng đắn có thể đưa bạn lên đỉnh cao của thành công, nhưng một sai lầm nhỏ cũng có thể khiến bạn mất tất cả. 

Với những kiến thức trong bài viết này này, tôi muốn giúp bạn tránh những sai lầm phổ biến nhất mà những người mới thường mắc phải, đồng thời tăng giúp tăng xác suất thành công trong hành trình đầu tư của bạn.

Thiếu kiến thức cơ bản - Bước đầu đầy mộng mơ khi kiến thức còn mơ hồ

Bạn có thể nói rằng, tôi cần có kiến thức để đầu tư, tôi cần phải đọc sách trắng, tìm hiểu người sáng lập dự án, tokennomic và hàng trăm thứ khác. 

Trên thị trường có hàng nghìn đồng coin. Làm sao tôi có đủ thời gian để tìm hiểu hết tất cả dự án này trong một khoảng thời gian ngắn? Trong khi tôi chỉ muốn dùng thời gian rảnh rỗi ít ỏi còn lại sau giờ làm và một khoảng tiền tiết kiệm để đầu tư vào crypto nhằm hy vọng nó có thể sinh sôi nảy nở trong tương lai?

Vậy tôi nên có những loại kiến thức quan trọng nào để có thể hiểu và tận dụng lợi thế của thị trường này?

Đó là những kiến thức cốt lõi giúp bạn hiểu ra được giá trị của crypto từ đâu mà có và nó đang giải quyết các vấn đề khó khăn nào cho thị trường tài chính ở thời điểm hiện tại. Từ đó hiểu được bản chất thật sự của crypto cùng với các chu kỳ phát triển của nó. 

Hiểu về giá trị của crypto là gì, nó mang đến cuộc cách mạng nào đến với thế giới tài chính.

Kiến thức để nhận biết xu hướng của thị trường, nhận biết chu kỳ và đâu là mùa bò, đâu là mùa gấu. 

Khi nào bạn còn đặt ra những câu hỏi như:

• Đào bitcoin rất hại đến môi trường và sẽ hút hết điện của nhân loại. 
• Bitcoin chỉ là một "bong bóng" và sẽ sụp đổ bất cứ lúc nào.
• Bitcoin là công cụ cho tội phạm, rửa tiền và hoạt động phi pháp.
• Bitcoin được một chính phủ nào đó tạo ra.
• Bitcoin không có giá trị thực sự và không được hỗ trợ bởi bất cứ thứ gì.
• Bitcoin không an toàn và dễ bị hack.

Thì có một sự thật đáng buồn rằng bạn sẽ cần tìm hiểu nhiều hơn về cách bitcoin hoạt động. Niềm tin đến từ sự hiểu biết sẽ giúp bạn vững vàng và đi lâu dài với thị trường mà bạn đầu tư. 

Đối với các khoản đầu tư dài hạn, hãy đảm bảo chỉ mua vào các dự án có tiện ích thực tế hoặc cung cấp giải pháp cho một vấn đề thực tế.

Theo đuổi lợi nhuận nhanh chóng - Lướt sóng cao hay đâm đầu vào cơn bão?

Bất cứ những gì bạn làm mà có ý nghĩa và giá trị đều cần thời gian và thời gian. Từ việc xây dựng kinh doanh, xây dựng cơ bắp, xây dựng nhà cửa cho đến việc đầu tư. 

Bạn có thể nói rằng crypto là loại tài sản có thể làm giàu nhanh nhất. Nhưng bạn quên rằng một chu kỳ của crypto cũng mất 4 năm để hoàn thành và bạn cũng cần ngần đó thời gian để có thể bắt hết xu hướng của một chu kỳ thị trường.

Tuy 4 năm cho một chu kỳ là ngắn hơn so với các chu kỳ của các loại tài sản truyền thống khác như vàng, bất động sản, cổ phiếu. Nhưng nó vẫn tính bằng năm chứ không phải bằng ngày hay tháng. 

Có ai đó mua đồng coin này hôm nay, coin kia ngày mai hoặc tháng sau và làm lời hàng triệu đô. Nhưng bạn phải phân biệt được đâu là may mắn và đâu là một phương pháp bạn có thể lập đi lại nhiều lần để có thể tìm kiếm lợi nhuận một cách bền vững trên thị trường tài chính. 

Nên mọi tư duy làm giàu nhanh bằng ngày bằng tuần bằng tháng cần được sửa lại và điều chỉnh thành năm. 

Khi bạn đặt áp lực lên bản thân để tạo ra lợi nhuận nhanh chóng, bạn có thể trở nên vội vàng, thay đổi quyết định dựa trên tình hình ngắn hạn của thị trường. 

Chỉ đầu tư 1 đồng coin hoặc quá nhiều đồng coin - Một mũi tên chí mạng, hay mưa tên trên trời

Bạn yêu dự án Doge, bạn yêu Solana. Bạn quyết định đầu tư 100% những gì mình có vào những đồng coin này để thể hiện sự cam kết của bản thân. 

Và rồi sao nữa. Trong portfolio của bạn chỉ có duy nhất một đồng DOGE và nếu trường hợp DOGE không tăng hoặc tăng không bằng các đồng coin top khác thì sao? 

Hoặc ngược lại bạn đam mê rất nhiều dự án và phân bổ vốn cực nhỏ để đầu tư vào 100 dự án khác nhau. 

Đây cũng là một sai lầm lớn, vì càng nhiều đồng coin bạn đầu tư thì bạn càng chịu nhiều rủi ro hơn, rủi ro ở đây được đo lường về mặt bảo mật, khó quản lý,  rủi ro về mặt thời gian để mua và bán. Và ở đâu ra mà bạn có nhiều thời gian đến mức nghiên cứu và nhớ hết 100 dự án cùng lúc? 

Khi nhắc đến khái niệm đa dạng hóa danh mục đầu tư trong crypto thì có nghĩa là mọi người chấp nhận rủi ro để đầu tư vào một đồng khác ngoài BTC. Vì BTC chiếm hơn 50% giá trị vốn hoá crypto và hoàn toàn chịu trách nhiệm cho xu hướng của thị trường.

Bạn đa dạng hóa và đầu tư vào nhiều đồng coin khác bên ngoài BTC là để tối đa hoá lợi nhuận và tạo sự cân bằng về mặt cảm xúc. 

Vì nhiều người thường tin rằng trong ngắn hạn hoặc trong một chu kỳ nào đó sẽ có những đồng coin có mức tăng trưởng vượt BTC gấp nhiều lần.

Việc đa dạng hóa danh mục đầu tư là một chiến lược quan trọng để giảm rủi ro. Tuy nhiên, quan điểm "đặt tất cả trứng vào một giỏ" hoặc "mua mọi thứ" đều không phải là lựa chọn tốt nhất. Điều quan trọng là tìm ra một sự cân bằng.

Nhưng làm sao để có được sự cân bằng trong việc phân bổ để vừa bảo vệ được tài sản và vừa bắt được mức tăng trưởng mạnh của những đồng coin bên ngoài BTC. 

Và một sự thật rằng hơn 90% các đồng coin sẽ không đạt được ATH tại chu kỳ tiếp theo. Nên việc việc bảo vệ danh mục đầu tư crypto của bạn là điều rất quan trọng. 

Vì chỉ cần vài đồng coin top thì phần trăm vốn hóa đã chiếm hết phần lớn thị trường. Bạn chỉ cần phân phổ vừa đủ vào top 10 top 20 mươi đồng coin là có thể đã đủ để bắt kịp mức tăng trưởng trung bình của thị trường.

Đây còn được gọi là phương pháp đầu tư theo chỉ mục. Bạn có thể xem thêm tại đây. 

Phân bổ danh mục một cách hợp lý bằng cách bám sát vào % vốn hoá từng đồng của thị trường, như BTC chiếm hơn 50% vốn hoá thị trường, ETH chiếm hơn 20% vậy tổng 2 đồng này đã hơn 70%. Nếu bạn đầu tư theo chiến lược index thì bạn có thể mua theo % những đồng coin vốn hoá theo thị trường. Đây là một cách làm an toàn và tiết kiệm rất nhiều thời gian của bạn. 

Đừng cố gắng phát minh lại bánh xe. Các chiến lược đơn giản thường mang lại hiệu quả cao. 

Mua bán theo cảm xúc - Trái tim đam mê hay lý trí sắt đá 

Cảm xúc là một phần không thể tách rời của con người. Chúng ta vui khi thấy giá crypto tăng, và cảm thấy thất vọng, thậm chí tuyệt vọng khi thị trường đi xuống. Nhưng khi cảm xúc trở thành trọng tâm trong quyết định đầu tư, chúng ta dễ rơi vào bẫy của thị trường, mua vào khi giá đang ở đỉnh và bán ra khi giá đáy.

Ai trong chúng ta cũng từng trải qua cảm giác đó, nỗi sợ bị bỏ lỡ (FOMO), khiến chúng ta mua sắm một cách mù quáng, chỉ vì không muốn bỏ lỡ "cơ hội vàng". Nhưng đằng sau FOMO là gì? Là sự tham lam, là ánh sáng lóa mắt của lợi nhuận ngắn hạn.

Cách tốt nhất để tránh FOMO là có tầm nhìn dài hạn về chiến lược đầu tư của bạn và tập trung vào việc xây dựng danh mục tài sản chất lượng thay vì theo đuổi lợi nhuận ngắn hạn. 

Để tránh rơi vào vòng xoáy này, hãy nhớ một điều. Những nhà đầu tư thành công nhất không phải là những người hành động theo bản năng, mà là những người có chiến lược rõ ràng và kiên định theo đuổi nó. Họ biết khi nào nên vào cuộc, và quan trọng hơn, họ biết khi nào nên rút lui.

Warren Buffett, một trong những nhà đầu tư vĩ đại nhất thế kỷ, đã từng nói: "Thị trường là một cơ chế chuyển tiền từ những kẻ thiếu kiên nhẫn sang những người kiên nhẫn". Điều này không chỉ đúng với thị trường chứng khoán mà còn với thị trường crypto.

Nếu bạn có một kế hoạch tốt, bạn sẽ không dễ bị mua trong tham lam và bán khi sợ hãi.

Cảm xúc là một phần bên trong con người và rất khó để xoá bỏ được nó. Bạn có thể giảm bớt cảm xúc khi thực hiện việc tập luyện trong thời gian dài nhưng việc xóa bỏ hoàn toàn cảm xúc ra khỏi việc đầu tư là điều hoàn toàn không thể. 

Nhưng bạn có thể làm giảm sự ảnh hưởng của cảm xúc bằng việc tuân thủ theo các kế hoạch đầu tư của mình. 

Kế hoạch đơn giản nhất để bạn có thể thực hành và làm theo là mua trong giai đoạn thị trường đi xuống (mùa gấu) và bán trong giai đoạn thị trường đi lên (mùa bò), nghe rất dễ nhưng không phải ai cũng làm được. 

Và để giảm sự ảnh hưởng của cảm xúc lên việc mua bán thì bạn có thể chia nhỏ từng phần số tiền mà bạn cần mua hay cần bán trong thị trường. 

Không rành, không thích hoặc thờ ơ về bảo mật - Khóa cửa nhà để trái tim bình yên

Đây là một trong những lỗi cơ bản và phổ biến nhất trong thị trường crypto. Bạn để một số tiền có ý nghĩa với cuộc đời bạn lênh đênh ở một nơi nào đó trong không gian mạng với ít sự bảo vệ nhất có thể.

Đó là cách mà mọi người thường làm, họ lưu giữ crypto ở sàn giao dịch, ở ví nóng, ở các giao thức phi tập trung (DeFi), ở các công ty cho vay lấy lời. Tất cả các nơi lưu trữ này đều có chung một đặc điểm: đó là rất NGUY HIỂM.

Và sai lầm này không chừa một ai. 

Cụ thể, các đồng crypto bị chuyển đi gồm stETH, USDT, USDC, ENS, MATIC, RARE trên nhiều blockchain khác nhau

Cuban đã xác nhận việc này và đang lên kế hoạch chuyển số tài sản còn lại của mình lên sàn Coinbase để đảm bảo an toàn.

Hy vọng số tiền trên sàn… pic.twitter.com/sCDWMQJX1d

— ThuanCapital.eth (@ThuanCapital) September 16, 2023

Mặc dù sàn giao dịch có thể tiện lợi cho việc giao dịch, nhưng nó không phải lựa chọn an toàn để lưu trữ crypto trong thời gian dài. Sàn giao dịch có thể bị hack hoặc gặp sự cố kỹ thuật, dẫn đến mất mát tài sản.

Một sai lầm khác là sử dụng mật khẩu yếu và không bảo vệ tài khoản đúng cách. Sử dụng mật khẩu đơn giản hoặc sử dụng mật khẩu giống nhau cho nhiều dịch vụ có thể làm cho tài khoản của bạn trở nên dễ bị tấn công. Hãy sử dụng ứng dụng quản lý mật khẩu (bitwarden) để quản lý, tạo và bảo vệ cho các tài khoản trên môi trường online cho bạn. 

Yubikey giống như ví lạnh cho mật khẩu.

Ledger giống như ví lạnh cho khoá cá nhân. 

Cho dù giá trị danh mục đầu tư của bạn là 1.000 USD hay 100.000 USD, điều quan trọng là phải bảo vệ tài sản của bạn đúng cách. Hãy thử sử dụng một mật khẩu duy nhất mà bạn không sử dụng trên bất kỳ trang web nào khác. Không hiển thị khóa riêng của bạn cho bất kỳ ai và lưu trữ chúng ở trong ví lạnh.

Nếu bạn không biết cách sử dụng không có điều kiện để mua những loại ví trữ lạnh này thì trước hết hãy nên dừng việc đầu tư lại để tiết kiệm tiền mua những vật dụng này trước khi có thể đầu tư bất cứ đồng vốn nào vào crypto. 

Xem thêm: Tại sao bảo mật là yếu tố quan trọng nhất trong crypto?

Sử dụng đòn bẩy khi chưa biết mình sẽ sớm sập bẫy 

Tôi mới tập tễnh lái xe, nhưng bây giờ tôi cần mượn ai đó một chiếc siêu xe công suất lớn để tập chạy. Khả năng tôi leo lên lề và va phải cột đèn là khá cao. 

Đòn bẩy cho phép bạn mua hoặc bán một lượng lớn hơn so với số tiền bạn có. Ví dụ, với đòn bẩy 10:1, bạn chỉ cần 1.000 USD để mua 10.000 USD. 

Nếu thị trường di chuyển ngược lại bạn chỉ 10%, bạn sẽ mất toàn bộ số vốn 1.000 USD của mình. Trong khi đó, nếu không sử dụng đòn bẩy, bạn chỉ mất 100 USD.

Điều này tạo ra áp lực tâm lý và dễ dẫn đến việc đưa ra quyết định sai lầm.

Sử dụng đòn bẩy là một trong những sai lầm nghiêm trọng nhất mà các nhà đầu tư mới thường mắc phải trong thị trường crypto. Và nó cũng bị giới hạn ở việc mở rộng và phát triển tài khoản của bạn sau này. 

Sử dụng đòn bẩy là các bạn đang vay mượn tiền của ai đó để đầu tư, mà người đó chính là sàn giao dịch. Không nên vay mượn tiền để đầu tư nếu bạn chưa thật sự biết đầu tư và sản sinh ra lợi nhuận qua từng chu kỳ. 

Không có kế hoạch đầu tư - Bước đi mà không biết về đâu

Tưởng tượng bạn đang đi trên một con đường mà không biết điểm đến. Đó chính là cảm giác khi bạn đầu tư mà không có kế hoạch. Mỗi lần thị trường biến động, trái tim bạn như bị bóp nghẹt, mỗi lần giá giảm, bạn cảm thấy mất mát, và mỗi lần giá tăng, bạn lại hối tiếc vì không mua sớm hơn. Đó là hậu quả của việc thiếu kế hoạch.

Đầu tư vào crypto không chỉ là việc mua và bán, mà còn là việc hiểu rõ mục tiêu của mình. Bạn muốn một cuộc sống tốt hơn, một tương lai vững chắc thì hãy bắt đầu bằng việc lập kế hoạch đầu tư. Xác định rõ mục tiêu, xác định khoản vốn bạn sẵn lòng đầu tư và mức rủi ro bạn có thể chấp nhận. Và đâu là thứ bạn muốn đạt được khi đầu tư crypto. 

Khi được hỏi mục đích bạn đầu tư crypto là gì? thì phần lớn mọi người sẽ trả lời là tôi muốn tiền! Gặng hỏi tiếp thế bạn muốn bao nhiêu? Thì thường câu trả lời nhận được là “càng nhiều càng tốt”.

Crypto sẽ giúp bạn có tiền, nhưng tiền thì có thể giúp bạn thực hiện được những mục tiêu mà bạn mơ ước. Đừng để chỉ thấy tài khoản tăng mà quên rằng mục đích bạn đầu tư vào crypto là vì điều gì?

Bạn càng rõ ràng mục tiêu bấy nhiêu thì xác suất bạn chốt được lợi nhuận càng cao bấy nhiêu. Đó là mục đích bạn đầu tư vào crypto chứ không phải vào thị trường để bắt đáy và bán đỉnh.

Crypto là một thị trường đầy biến động và rủi ro. Nhưng nếu bạn tiếp tục học hỏi, kiên trì và luôn tin tưởng vào bản thân, bạn sẽ tìm thấy con đường dẫn đến thành công. Đừng bao giờ từ bỏ ước mơ của mình, và hãy luôn nhớ vì sao bạn bắt đầu hành trình này.