Tiền kỹ thuật số có phải là tiền tệ hay không? Hay là coi như tài sản? Hay là coi như hàng hoá?

Ở trong một nước cũng có nhiều quan điểm khác nhau, tuỳ theo bạn hỏi ai. Ví dụ như ở Mỹ, Bộ Quản Lý Chứng Khoán (SEC) thì coi phần đông tiền kỹ thuật số là chứng khoán, còn Bộ Quản Lý Hàng Hoá (CFTC) thì coi như là hàng hoá, còn Bộ Cục Thuế (IRS) thì coi như là tài sản.

Còn giá trị của tiền kỹ thuật số thì tùy theo người, nếu bạn là chủ ngân hàng thì bạn có thể muốn nó trở thành số 0, còn nếu bạn là nạn nhân ở những nước bị chính phủ lạm pháp đến nỗi tiền chính phủ không còn giá trị (rơi 40 x trong vòng vài tháng như Venezuela) thì nó vô cùng đáng giá.

Đối với người bình thường thì giá trị là ở chỗ nó có thể dự trữ, di chuyển dễ dàng xuyên quốc gia, chấp nhận ở nhiều nơi, không thông qua ngân hàng, không sợ bị đóng băng, không cần phải tin vào ngân hàng trung ương, chỉ tin vào toán học. Những tài sản khác thì khó làm được những điều đó như vàng hay bất động sản. Ở thế giới có rất nhiều nơi chấp nhận thanh toán bằng tiền kỹ thuật số nhưng có bao nhiêu nơi bạn có thể uống ly bia thanh toán bằng vàng?

Nếu ai cũng có thể tạo ra tiền kỹ thuật số thì làm sao nó có giá trị?

Trước hết, quốc gia nào cũng có tiền của họ nhưng không phải tiền quốc gia nào cũng có giá trị, như tiền của Venezuela, đa số quốc gia không chầp nhận không phải là vì họ không có thu thuế để bảo đảm mà là vì bị cấm vận giao dịch (đây chỉ là một thí dụ điển hình) và tiền của Zimbabwe thì mất giá liên tục nên nhiều nước không chấp nhận. Điều này cho chúng ta thấy, không phải tiền chính phủ là có giá trị.

Ngay cả những nước như Mỹ, tiền USD vẫn luôn mất giá, trong mấy chục năm qua đã mất rất nhiều giá trị ($100 nhiều năm trước và $100 bây giờ mua được những gì?). Nhiều người có thể nói là vật giá leo thang nhưng có thể nhìn vào một khía cạnh khác là tiền USD mất giá (1 bình sữa trước đây và bây giờ, công nghệ lấy sữa có khác gì? tại sao bình sữa bây giờ lại có giá cao hơn?). Tại sao tiền USD lại bị mất giá? Tại vì lạm pháp (sau khi tiền USD cắt kết nối với vàng) và hệ thống Fractional Reserve (dự trữ phân đoạn) từ ngân hàng trung ương (Federal Reserve Banks).

Tương tự, ai cũng có thể làm tiền kỹ thuật số nhưng có giá trị hay không là theo cộng đồng chấp nhận, theo sự an toàn của mạng lưới và theo hệ sinh thái (trên thị trường có hơn 1500 loại nhưng phần đông không có giá trị). Tại sao giá trị của Bitcoin lại cao hơn là Litecoin? Tại vì cộng đồng lớn hơn, hệ sinh thái lớn hơn và mạng lưới an toàn hơn (vô số người giữ sổ cái và tham gia đào Bitcoin).

Vấn đề của tiền kỹ thuật số là nó quá mới, thị trường vốn hóa thấp cho nên giá trị rất dễ dao động, như vàng trước đây (cả thị trường tiền kỹ thuật số giờ chỉ 360 tỷ so với vàng là khoảng 7800 tỷ theo thống kê). Khi giá trị dao động mạnh thì sẽ dẫn tới nhiều nhà đầu tư và đầu cơ vô thị trường kiếm lợi. Đây cũng rất bình thường, khi có vốn hóa nhiều hơn thì giá trị sẽ dao động ít hơn. Về công nghệ thì phải tiếp tục cải thiện để thanh toán an tòa và tiện lợi hơn. Về pháp lý thì các nước phải có quyết định rõ ràng, nhưng đây là chuyện sớm muộn, chính phủ như Hàn Quốc, Mỹ hay Nhật đã không cấm và chỉ muốn quản lý để tránh rửa tiền và đánh thuế (trên thế giới này nước cấm tiền kỹ thuật số rất ít). Họ hoàn toàn thấy được là tiền kỹ thuật số có giá trị để giúp phát triển nước của họ, có thể hỗ trợ (không phải thay thế) tiền quốc gia và tài chính quốc gia (cũng như tại sao các quốc gia trữ vàng, không phải là vàng có thể thay thế tiền mà là vì vàng, họ thấy có giá trị. Sau này, họ sẽ dự trữ tiền kỹ thuật số).

Chỉ sau khi khắc phục nhũng vấn đề này, tiền kỹ thuật số mới có thể trở thành tiền hay tài sản.